Interview met Lucas De Man, mede-oprichter en CEO van Stichting Nieuwe Helden
Wat vindt Lucas De Man, mede-oprichter en CEO van Stichting Nieuwe Helden, een collectief dat zichzelf een ‘professional creative company’ noemt, van de Fair Practice Code? Het is een interview dat anders liep dan de andere interviews in deze reeks, zoals Nieuwe Helden ook alles anders doet dan andere organisaties. “Toen we begonnen, was ons motto: er is geen geld, niemand zit op ons te wachten, dus alles kan.”
Waarom is de Fair Practice Code belangrijk?
Wij doen het hier anders dan in andere organisaties. De kernwaarden van de Fair Practice Code zijn vanaf het begin al onderdeel van onze structuur en cultuur. Ik wilde geen hiërarchische organisatie, ik wilde vrij zijn. Dus hebben we onze organisatie gebouwd geïnspireerd op de vernieuwende Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Het idee: laat mensen zelf hun loon kiezen, zelf hun uren kiezen, zorg dat ze verantwoordelijkheid krijgen. Dat vond ik zo’n cool idee, dus dat zijn wij ook gaan doen. Van de 33 mensen die hier werken is niemand in dienst. Er is een kernteam van zes, waarvan twee de directie vormen. Iedereen is freelancer, ik ook. Dat geeft ons de flexibiliteit die past bij ons werk op projectbasis. Maar wij zijn wel een zorgzame freelance-organisatie. Ten eerste krijgt iedereen bij ons cao betaald of meer. Je bent zelf de baas over je eigen projecten en dus bepaal je ook je eigen uren en je eigen loon. Daar hebben we richtlijnen voor, maar je bepaalt zelf. Dit geeft een sterk gevoel van medeverantwoordelijkheid, waardoor mensen ook beter werken. Bovendien: doe je meerdere projecten, dan krijg je meer geld. Ten tweede hebben we een broodfonds, als collectief vangnet, en een ‘plusfonds’ waarmee je kunt sparen. Zo dragen we zorg voor elkaar. Iedereen is verzekerd, dus niemand hoeft zich zorgen te maken. We hebben een eigen systeem waarin iedereen alle begrotingen kan zien. En dus wat iedereen verdient. Die transparantie is voor ons erg belangrijk. In dat systeem kunnen wij als kernteam ook de voortgang van een project bekijken, maar dat is meer voor het overzicht dan dat wij elke kleine uitgave bevragen. Zo lang er maar geen geld wordt uitgegeven dat er niet is, mag er veel. Wij gaan uit van het talent van onze mensen, dat iedereen doet wat hij het beste kan en goed acht. Dat vertrouwen is een van onze fundamenten.
Lucas De Man – fotografie: Catharina Gerritsen
Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn.
Ja, maar het is niet makkelijk om het zo te doen. Het kost veel werk om fair te zijn, want het moet allemaal op maat. Wij maken voor elk project met elke freelancer een nieuw contract, soms wel drie per persoon, als ze drie verschillende rollen uitvoeren. Zo heb ik wel zeven tarieven, van spreker tot directeur. Fair practice zijn, kost tijd en dus geld. Dus ik snap wel dat mensen uit het culturele veld zeggen dat er geld bij moet voor fair practice, maar dat zeggen zij omdat zij vast zitten in hun systemen.
Hoe bedoel je dat?
Veel cultuurorganisaties zijn oud en ouderwets in hun structuur. Hoe creatief het werk zelf is, zo conservatief zijn de organisatiestructuren in de culturele sector. Neem bijvoorbeeld de directeur van het Nationaal Ballet, die verdient om en nabij drie ton, terwijl andere mensen in die organisatie negen keer zo weinig verdienen. Ik vind dat niet kunnen. De wereld is veranderd. Niemand wil meer één soort job binnen één organisatie. Bovendien worden mensen niet gelukkig van een topdown-structuur. Uit onderzoek blijkt dat mensen drie dingen willen om gelukkig te zijn in hun werk: autonomie, verbinding en talent. Autonomie is: ik mag dingen doen en ik ben ergens verantwoordelijk voor. Verbinding is het gevoel hebben dat je ergens bij hoort of het samen doet. En talent: dat wat jij goed kan, dat je iets ontwikkelt waarvan je denkt: fuck, ik kan het. Deze ontbreken vaak alle drie bij andere organisaties, bij ons vormen die de basis.
Lucas De Man – fotografie: Catharina Gerritsen
Heb je een advies voor mensen in de culturele sector?
Er is een quote van Picasso die belangrijk is voor mij: “Het creëren van de omstandigheden om je werk in te doen, is de helft van je genialiteit.” Met andere woorden: hoe jij bent als kunstenaar is een project op zich. Steek daar tijd en aandacht in.
Tekst: Ko van ’t Hek
Fotografie: Catharina Gerritsen
